خودروهای مجهز به فرمان برقی (EPS - Electric Power Steering) دقیقاً مانند خودروهای با فرمان هیدرولیک یا مکانیکی، به میزان فرمان نیاز دارند و این یکی از مهم‌ترین سرویس‌های دوره‌ای برای آن‌ها محسوب می‌شود.
وجود فرمان برقی، باورهای غلطی را در بین برخی رانندگان ایجاد کرده است. در ادامه به بررسی این باورهای غلط و حقایق مربوط به آن می‌پردازیم.
باورهای غلط رایج
باور غلط 1: "چون فرمان برقی نرم است و خودش را تنظیم می‌کند، نیازی به میزان فرمان ندارد."
حقیقت: نرمی یا سفتی فرمان، وظیفه سیستم کمکی فرمان (برقی یا هیدرولیک) است، نه هندسه و زوایای چرخ‌ها. سیستم فرمان برقی فقط نیروی لازم برای چرخاندن فرمان توسط راننده را تامین می‌کند. اما میزان فرمان به تنظیم زوایای چرخ‌ها (کمبر، کستر، تو) نسبت به یکدیگر و نسبت به شاسی خودرو می‌پردازد. این دو سیستم کاملاً مجزا هستند. فرمان برقی کجی چرخ‌ها را اصلاح نمی‌کند، بلکه فقط چرخاندن فرمان را برای شما آسان‌تر می‌سازد.
باور غلط 2: "اگر فرمان ماشینم به یک سمت نمی‌کشد، پس میزان فرمان آن درست است."
حقیقت: این یکی از بزرگ‌ترین و خطرناک‌ترین باورهای غلط است. "کشیدن فرمان" عمدتاً ناشی از اختلاف در زوایای کمبر (Camber) یا کستر (Caster) بین چرخ‌های چپ و راست است. اما مهم‌ترین زاویه در بحث سایش لاستیک، زاویه "تو" (Toe) است. یک خودرو می‌تواند زاویه "تو" بسیار نادرستی داشته باشد (مثلاً هر دو چرخ جلو به یک اندازه به بیرون یا داخل منحرف باشند) که باعث سایش شدید و سریع لاستیک‌ها می‌شود، اما چون این انحراف در دو طرف متقارن است، خودرو هیچ کششی به چپ یا راست نشان نمی‌دهد! شما فقط پس از چند هزار کیلومتر با لاستیک‌های خورده شده و فرسوده مواجه می‌شوید.
باور غلط 3: "سنسورهای فرمان برقی، کجی چرخ‌ها را تشخیص داده و جبران می‌کنند."
حقیقت: سیستم فرمان برقی دارای یک سنسور زاویه فرمان (Steering Angle Sensor) است. وظیفه این سنسور این است که به کامپیوتر خودرو (ECU) بگوید فرمان چقدر و در چه جهتی چرخیده است تا میزان نیروی کمکی لازم اعمال شود. در خودروهای مدرن، این سنسور با سیستم کنترل پایداری (ESP) نیز در ارتباط است. اگر میزان فرمان خودرو به هم بخورد، این سنسور "نقطه صفر" یا حالت مستقیم خود را گم می‌کند. مثلاً ممکن است چرخ‌ها مستقیم باشند، اما سنسور به ECU بگوید که فرمان کمی به چپ چرخیده است. این موضوع می‌تواند باعث بروز خطاهای زیر شود: ایجاد نیروی کمکی نابرابر (فرمان به یک سمت سفت‌تر از سمت دیگر می‌شود)، اختلال در عملکرد سیستم کنترل پایداری (ESP)، زیرا کامپیوتر تصور می‌کند خودرو در حال لغزش است، و روشن شدن چراغ هشدار فرمان برقی یا ESP روی داشبورد.
حقایق کلیدی و اهمیت میزان فرمان در خودروهای با فرمان برقی
کالیبراسیون سنسور زاویه فرمان: پس از انجام میزان فرمان در خودروهای مدرن با فرمان برقی، یک مرحله اضافی و بسیار مهم وجود دارد: "کالیبراسیون سنسور زاویه فرمان". تکنسین باید با استفاده از دستگاه دیاگ، نقطه صفر جدید فرمان را برای ECU تعریف کند. اگر این کار انجام نشود، خودرو از نظر مکانیکی تنظیم است اما از نظر الکترونیکی همچنان مشکل دارد و ممکن است هشدارهایی را نمایش دهد یا عملکرد درستی نداشته باشد.
حساسیت بیشتر به تنظیمات دقیق: سیستم‌های فرمان برقی به دلیل ارتباط مستقیم با سایر سیستم‌های ایمنی الکترونیکی خودرو (مانند ESP, Lane Keep Assist, ABS)، به تنظیمات دقیق هندسی بسیار حساس‌تر هستند. کوچکترین عدم تقارن در زوایا می‌تواند توسط این سیستم‌ها به عنوان یک نقص یا حالت خطرناک تفسیر شود.
دلایل نیاز به میزان فرمان یکسان است: دلایلی که باعث به هم خوردن میزان فرمان می‌شوند، هیچ ارتباطی به نوع سیستم کمکی فرمان ندارند. این دلایل عبارتند از: افتادن در دست‌اندازها و چاله‌های شدید، برخورد با جدول، فرسودگی و خرابی قطعات سیستم تعلیق (بوش‌ها، طبق، سیبک‌ها)، تعویض قطعاتی مانند فنر، کمک‌فنر یا لاستیک، و تغییر ارتفاع خودرو.
نتیجه‌گیری
فرمان برقی تنها روش اعمال نیروی کمکی به راننده را تغییر می‌دهد و هیچ تاثیری بر قوانین فیزیکی حاکم بر هندسه و زوایای چرخ‌ها ندارد. هر خودرویی، صرف نظر از نوع سیستم فرمان آن، برای حفظ پایداری، افزایش ایمنی، کاهش مصرف سوخت و جلوگیری از سایش زودرس لاستیک‌ها، نیازمند بررسی و تنظیم دوره‌ای میزان فرمان است. در واقع، به دلیل وجود سیستم‌های الکترونیکی پیچیده، اهمیت میزان فرمان دقیق و کالیبراسیون پس از آن در خودروهای با فرمان برقی حتی بیشتر نیز می‌باشد.