میزان فرمان خودروهای وارداتی (هیوندای، کیا، تویوتا): تفاوت‌ها و حساسیت‌ها
خودروهای وارداتی مدرن، به ویژه از برندهای هیوندای، کیا و تویوتا، به دلیل بهره‌گیری از سیستم‌های تعلیق پیشرفته‌تر (مانند اتصالات چندگانه یا Multi-link)، فرمان برقی (EPS)، و انبوهی از سیستم‌های ایمنی فعال (ADAS)، دارای تفاوت‌ها و حساسیت‌های بسیار مهمی در فرآیند میزان فرمان نسبت به خودروهای داخلی هستند. نادیده گرفتن این نکات می‌تواند منجر به هزینه‌های سنگین و عملکرد نادرست خودرو شود.
تفاوت‌های کلیدی و ساختاری
1. قابلیت تنظیم محور عقب
این بزرگترین تفاوت ساختاری است. برخلاف اکثر خودروهای داخلی که محور عقب آن‌ها قابل تنظیم نیست (به جز در موارد خاص مانند زانتیا)، بسیاری از سدان‌ها و شاسی‌بلندهای هیوندای، کیا و تویوتا (مانند سوناتا، اپتیما، سانتافه، توسان، کمری، راو4) دارای سیستم تعلیق عقب مستقل (Multi-link) هستند. این ساختار به تکنسین اجازه می‌دهد تا زوایای "تو" (Toe) و "کمبر" (Camber) را در محور عقب نیز تنظیم کند.
اهمیت: تنظیمات محور عقب به طور مستقیم بر پایداری کلی خودرو، جهت حرکت و سایش لاستیک‌های عقب و جلو تأثیر می‌گذارد. فرآیند میزان فرمان در این خودروها باید همیشه به صورت "چهار چرخ" (Four-Wheel Alignment) انجام شود. تنظیم صرفاً دو چرخ جلو یک کار ناقص و اشتباه است.
2. حساسیت بالا به زوایای کستر و کمبر
در این خودروها، زوایای کستر (Caster) و کمبر (Camber) نقش بسیار حیاتی‌تری در پایداری و حس فرمان ایفا می‌کنند. هرچند این زوایا در بسیاری از مدل‌ها مستقیماً قابل تنظیم نیستند، اما خروج آن‌ها از محدوده استاندارد نشانه‌ای قطعی از یک مشکل جدی (مانند آسیب به شاسی یا قطعات تعلیق) است و نباید با راه‌حل‌های موقتی نادیده گرفته شود.
3. الزام مطلق کالیبراسیون سیستم‌های الکترونیکی
تقریباً تمام خودروهای وارداتی مدرن به سیستم‌های زیر مجهزند:
الف) فرمان برقی (EPS - Electric Power Steering)
ب) سیستم کنترل پایداری (ESP / VSC)
ج) سیستم‌های پیشرفته دستیار راننده (ADAS) مانند رادار بین خطوط (LKAS)، کروز کنترل هوشمند و ترمز اضطراری.
تمام این سیستم‌ها برای عملکرد صحیح به اطلاعات دقیق از "سنسور زاویه فرمان" (Steering Angle Sensor - SAS) وابسته‌اند. این سنسور باید بداند که نقطه صفر یا مستقیم فرمان کجاست.
حساسیت‌ها و مراحل صحیح میزان فرمان
مرحله 1: بررسی اولیه و پیش از تنظیم
قبل از اتصال دستگاه، تکنسین باید موارد زیر را به دقت بررسی کند:
فشار باد تایرها: باید دقیقاً مطابق با عدد توصیه شده توسط سازنده (درج شده روی ستون درب راننده) باشد.
خلاصی قطعات: هرگونه خلاصی در بوش‌های طبق، اتصالات چندگانه عقب (بوش‌های بازوهای تنظیم)، سیبک‌ها و میل موج‌گیرها باید شناسایی و رفع شود. تلاش برای میزان فرمان با قطعات معیوب بی‌فایده است.
مرحله 2: تنظیم محور عقب (مهم‌ترین مرحله)
فرآیند میزان فرمان همیشه باید از محور عقب شروع شود. دستگاه میزان فرمان یک "خط مرکزی" (Thrust Line) فرضی بر اساس جهت‌گیری چرخ‌های عقب ایجاد می‌کند. سپس زوایای چرخ‌های جلو نسبت به این خط مرکزی تنظیم می‌شوند. اگر محور عقب تنظیم نباشد، حتی با صفر کردن زوایای جلو، فرمان کج خواهد ایستاد و خودرو به یک سمت کشش خواهد داشت.
در تعلیق مولتی لینک، معمولاً یک یا دو پیچ بادامکی (Eccentric Bolt) برای تنظیم کمبر و تو وجود دارد.
مرحله 3: تنظیم محور جلو
پس از تنظیم دقیق محور عقب، نوبت به تنظیم زاویه "تو" (Toe) در محور جلو می‌رسد.
مقدار استاندارد: برای اکثر این خودروها، زاویه تو مجموع (Total Toe) در جلو باید بسیار نزدیک به صفر باشد. محدوده مجاز معمولاً بین 0.10+ تا 0.10- درجه است. تنظیم دقیق روی 0.00 تا 0.05+ (کمی تواین) برای پایداری در مسیر مستقیم توصیه می‌شود.
مرحله 4: کالیبراسیون الکترونیکی (الزامی)
این مرحله که اغلب نادیده گرفته می‌شود، حیاتی‌ترین بخش کار است. پس از اتمام تنظیمات مکانیکی و صاف شدن غربیلک فرمان، خودرو باید به دستگاه دیاگ تخصصی (مانند GDS برای هیوندای و کیا یا Techstream برای تویوتا) متصل شود.
فرآیند کالیبراسیون:
الف) تکنسین غربیلک فرمان را دقیقاً در حالت مستقیم (صفر درجه) قرار می‌دهد.
ب) از طریق منوی دیاگ، وارد بخش مربوط به ABS/ESP یا Steering Angle Sensor می‌شود.
ج) گزینه "کالیبراسیون سنسور زاویه فرمان" یا "Zero Point Calibration" را اجرا می‌کند.
این کار به کامپیوتر خودرو (ECU) اعلام می‌کند که موقعیت فعلی فرمان، نقطه صفر جدید است.
عواقب عدم کالیبراسیون
روشن شدن چراغ ESP / VSC
عملکرد نادرست یا تهاجمی سیستم کنترل پایداری (مثلاً فعال شدن بی‌دلیل در پیچ‌های ملایم)
از کار افتادن سیستم‌های ADAS مانند حفظ خودرو بین خطوط
سفت یا نامتقارن شدن فرمان برقی
ارسال کدهای خطا به ECU
مشکلات رایج خاص
مشکل: کشیدن فرمان به یک سمت با وجود تنظیمات دقیق
علت: در خودروهای وارداتی، علاوه بر کونیکالیتی لاستیک، باید به "سایش نامتقارن" لاستیک‌ها نیز توجه کرد. اگر خودرو برای مدتی طولانی با زوایای نامیزان حرکت کرده باشد، لاستیک‌ها به صورت نادرست ساییده شده و حتی پس از تنظیم صحیح، این "حافظه سایشی" باعث کشش فرمان می‌شود.
راه حل: جابجایی ضربدری لاستیک‌ها. اگر مشکل جابجا شد، لاستیک‌ها مقصرند و باید تعویض شوند (ترجیحاً به صورت جفتی).
مشکل: صدای تق تق یا کوبش از سیستم تعلیق
علت: علاوه بر بوش طبق، خرابی "میل موج‌گیر" (Stabilizer Link) و بوش‌های آن در این خودروها بسیار شایع است و می‌تواند باعث حس ناپایداری و ایجاد صدا شود.
راه حل: بررسی و تعویض میل موج‌گیرها و بوش‌های لاستیکی آن.