میزان فرمان کامپیوتری (سه بعدی) چیست و چه برتری‌هایی نسبت به روش سنتی دارد؟
میزان فرمان کامپیوتری سه بعدی (۳D Wheel Alignment) مدرن‌ترین و دقیق‌ترین فناوری برای تنظیم زوایای چرخ‌های خودرو است. این روش جایگزین سیستم‌های قدیمی‌تر مانند روش‌های دستی (با نخ)، لیزری یا اپتیکی شده و به استاندارد طلایی در تعمیرگاه‌های پیشرفته و نمایندگی‌های معتبر تبدیل شده است. در ادامه، این فناوری و تفاوت‌های آن با روش سنتی به تفصیل شرح داده می‌شود.
میزان فرمان کامپیوتری سه بعدی چیست؟
این سیستم به جای استفاده از سنسورهای الکترونیکی که مستقیماً روی هر چرخ نصب می‌شوند (روش‌های قدیمی‌تر کامپیوتری)، از یک رویکرد کاملاً متفاوت مبتنی بر پردازش تصویر استفاده می‌کند. اجزای اصلی آن عبارتند از:
1. تارگت‌ها (Targets): به جای سنسورهای سنگین و حساس، صفحات پلاستیکی سبک و بدون قطعات الکترونیکی روی هر چهار چرخ نصب می‌شوند. روی این صفحات، الگوهای هندسی مشخص و دقیقی حک شده است. این تارگت‌ها باتری، کابل یا قطعه الکترونیکی ندارند و در برابر ضربه بسیار مقاوم هستند.
2. دوربین‌های با کیفیت بالا (High-Resolution Cameras): دو یا چند دوربین با وضوح بالا روی یک دکل در جلوی خودرو نصب شده‌اند. این دوربین‌ها به طور مداوم از الگوهای روی تارگت‌ها عکس‌برداری می‌کنند.
3. کامپیوتر مرکزی و نرم‌افزار: کامپیوتر، تصاویر دریافتی از دوربین‌ها را تحلیل می‌کند. نرم‌افزار پیشرفته با تشخیص موقعیت و زاویه دقیق هر تارگت در فضای سه بعدی، بلافاصله زوایای کمبر، کستر و تو را برای هر چهار چرخ محاسبه می‌کند. این اطلاعات به صورت زنده و با گرافیک‌های واضح روی مانیتور به تکنسین نمایش داده می‌شود.
فرایند کار به این صورت است که پس از نصب تارگت‌ها، تکنسین خودرو را کمی به عقب و جلو حرکت می‌دهد (که به آن Runout Compensation می‌گویند) تا هرگونه خطای ناشی از تاب داشتن رینگ یا نصب نادرست تارگت‌ها توسط سیستم حذف شود. سپس، سیستم به صورت آنی و دقیق، تمام زوایا را نمایش می‌دهد و تکنسین با دنبال کردن دستورالعمل‌های روی صفحه، اقدام به تنظیم پیچ‌ها و اتصالات مربوطه در زیر خودرو می‌کند.
برتری‌های میزان فرمان سه بعدی نسبت به روش سنتی (لیزری/اپتیک)
1. دقت بسیار بالاتر:
در روش سنتی لیزری، دقت به عواملی مانند کالیبره بودن هر سنسور، تراز بودن سطح جک و مهارت اپراتور بستگی زیادی دارد. اما در سیستم سه بعدی، چون دوربین‌ها یک مدل کامل از موقعیت چرخ‌ها در فضا می‌سازند، خطاهای انسانی و محیطی به حداقل می‌رسد. این سیستم‌ها می‌توانند زوایا را با دقتی تا صدم درجه اندازه‌گیری کنند که با روش‌های قدیمی تقریباً غیرممکن است.
2. سرعت بسیار بیشتر:
نصب تارگت‌های سبک بسیار سریع‌تر از نصب و کابل‌کشی سنسورهای الکترونیکی سنگین در روش سنتی است. همچنین فرایند کالیبراسیون اولیه (Runout) در سیستم سه بعدی با یک حرکت ساده خودرو انجام می‌شود، در حالی که در روش سنتی نیاز به جک زدن هر چرخ و چرخاندن آن به صورت دستی بود. کل فرایند اندازه‌گیری در سیستم سه بعدی معمولاً در کمتر از 2 دقیقه انجام می‌شود، در حالی که در روش سنتی بسیار زمان‌برتر است.
3. حذف خطای کالیبراسیون و ضربه:
سنسورهای لیزری قدیمی بسیار حساس بودند و با کوچک‌ترین ضربه از کالیبراسیون خارج می‌شدند که منجر به اندازه‌گیری اشتباه می‌شد. اما تارگت‌های سیستم سه بعدی هیچ قطعه الکترونیکی ندارند و خراب نمی‌شوند. تنها بخش حساس، دوربین‌ها هستند که روی دکل ثابت نصب شده و از دسترس دور هستند و به ندرت نیاز به کالیبراسیون دارند.
4. عدم نیاز به تراز بودن کامل جک:
دستگاه‌های سه بعدی پیشرفته می‌توانند تراز نبودن سطح جک را تشخیص داده و آن را در محاسبات خود جبران کنند. این ویژگی باعث می‌شود حتی اگر خودرو کاملاً تراز نباشد، باز هم اندازه‌گیری‌ها دقیق باشند، مشکلی که در روش لیزری می‌توانست باعث خطای فاحش شود.
5. اندازه‌گیری پارامترهای بیشتر:
سیستم‌های سه بعدی علاوه بر سه زاویه اصلی، می‌توانند پارامترهای تشخیصی دیگری مانند زاویه تِر است (Thrust Angle)، اختلاف فاصله محوری (Wheelbase Difference)، اختلاف فاصله عرضی چرخ‌ها (Track Width Difference) و عقب یا جلو بودن یک چرخ نسبت به دیگری (Setback) را نیز اندازه‌گیری کنند. این اطلاعات به تکنسین کمک می‌کند تا مشکلات مربوط به شاسی یا تصادفات قبلی را نیز تشخیص دهد.
6. سهولت کار برای تکنسین:
نرم‌افزار این دستگاه‌ها بسیار کاربرپسند است و با نمایش گرافیکی زنده، به تکنسین نشان می‌دهد که کدام پیچ را باید به کدام جهت بچرخاند تا به زاویه استاندارد برسد. این ویژگی نیاز به حدس و خطا را از بین می‌برد.
در نتیجه، میزان فرمان سه بعدی یک جهش بزرگ در کیفیت و دقت تنظیم فرمان است. با اینکه هزینه این سرویس در مراکز مجهز به این دستگاه‌ها ممکن است کمی بالاتر باشد، اما با توجه به دقت بی‌نظیر، افزایش عمر لاستیک و بهبود قطعی پایداری و ایمنی خودرو، این هزینه کاملاً توجیه‌پذیر و یک سرمایه‌گذاری برای سلامت خودرو محسوب می‌شود.